Armoede is geen karakterfout

Het BUTTONS drijfverenprofiel van Tom:

1. Onafhankelijkheid 1143
2. Structuur 1104
3. Status 1072
4. Nieuwsgierigheid 1067
5. Prestatie 1066
6. Gezondheid 1061

Het BUTTONS drijfverenprofiel van Mirna:

1. Zorgzaamheid 1156
2. Loyaliteit 1108
3. Verbondenheid 1103
4. Bekwaamheid 1101
5. Bescherming 1072
6. Structuur 1048
   
   

Copingstijl

Tom’s copingstijl wordt sterk beïnvloed door zijn behoefte aan onafhankelijkheid en structuur. In stressvolle situaties grijpt hij naar controle en autonomie: zelf beslissen, zelf oplossen. Hij verlaat zich liever op zijn eigen inzicht dan op hulp van buitenaf, vooral als die hulp als bevoogdend of rommelig wordt ervaren. Status en Prestatie maken dat hij druk voelt om de schijn op te houden en te blijven ’leveren’, wat zijn draagkracht ondermijnt wanneer falen dreigt. In armoedesituaties zoekt hij structuur om orde in chaos te scheppen, maar trekt zich terug als systemen te veel overnemen.

Handelingsadviezen:

• Benader Tom als gelijkwaardige gesprekspartner. Laat hem zelf de volgorde en vorm van gesprekken bepalen, waar mogelijk.
• Bied duidelijke structuur, maar laat ruimte om die samen met hem in te vullen. Geef keuzes in plaats van vaste paden.
• Vermijd sturende taal of suggesties dat hij ‘gered moet worden’. Gebruik liever termen als samenwerking, partnerschap of regie.
• Houd communicatie transparant, feitelijk en concreet, zodat Tom zelf de logica ziet en kan volgen.

Copingstijl

Mirna reageert op stress met zorgzaamheid voor anderen, zelfs ten koste van zichzelf. Haar natuurlijke neiging is om eerst de ander te helpen en pas daarna ruimte te maken voor haar eigen behoeften. Ze voelt zich verantwoordelijk, zoekt stabiliteit en hecht sterk aan sociale binding. In crisissituaties sluit ze zich niet af, maar zoekt ze bevestiging en verbondenheid. Echter, haar behoefte aan controle (structuur, bescherming) maakt dat ze spanningen probeert te beheersen door routines en zekerheid op te bouwen.

Handelingsadviezen:

• Erken haar betrokkenheid, maar bewaak haar grenzen actief: vraag niet “Kun je dit doen?” maar “Hoeveel ruimte heb je nog?”
• Bied haar stabiele, voorspelbare afspraken; vaste gezichten, vaste tijden, heldere doelen.
• Help haar onderscheid te maken tussen wat van haar is en wat van de ander is, om overbelasting te voorkomen.
• Benoem dat zelfzorg ook zorgzaamheid is en geen egoïsme.

Herstelvermogen

Herstel vindt bij Tom plaats als hij ruimte krijgt om op zijn eigen voorwaarden regie te pakken. Zijn nieuwsgierigheid en gezondheid bieden daarin krachtige herstellers: nieuwe perspectieven geven hem mentale lucht en fysieke zelfzorg helpt hem het gevoel van controle terug te krijgen. De drijfveren originaliteit en eigendom (drijfveren 7 en 8) laten zien dat herstel bij Tom niet komt via standaardtrajecten. Hij heeft behoefte aan ruimte om eigen keuzes te maken en zijn aanpak uniek in te richten, dat herstelt zijn waardigheid en energie.

Handelingsadviezen:

• Stimuleer gezondheid als toegangspoort tot herstel. Denk aan wandelen, zelf koken, beweging, het geeft Tom grip en vertrouwen.
• Introduceer nieuwe perspectieven of inzichten in kleine, hapklare brokken. Laat hem zelf kiezen wat hij onderzoekt.
• Gebruik creativiteit en eigen ideeën als ingang: laat Tom alternatieven bedenken voor standaardoplossingen, ook binnen beperkingen.
• Laat hem dingen ‘bezitten’: een eigen aanpak, werkplek, routine of zelfs klein budget dat hij zelf beheert en vormgeeft.

Herstelvermogen

Herstel begint voor Mirna bij het gevoel nodig te zijn. Ze laadt op als ze betekenisvol kan zijn voor anderen, vooral binnen een hechte kring. Haar bekwaamheid en loyaliteit zorgen voor trots en veerkracht wanneer ze kan bijdragen met haar kennis en inzet. Structuur en veiligheid vormen de basis van haar herstel; vertrouwen komt pas als er voorspelbaarheid is.

Handelingsadviezen:

• Zet haar kracht in voor anderen, bijvoorbeeld in een rol als ervaringsdeskundige of maatje, mits goed begrensd.
• Geef haar kleine verantwoordelijkheden die aansluiten bij haar competenties, dit herstelt haar gevoel van waarde.
• Bouw herstelmomenten in via rust, reflectie of schoonheid (zoals natuur, kunst, of muziek), waar ze zonder prestatiedruk tot zichzelf kan komen.
• Zorg voor positieve feedback op haar bijdrage, ook als die klein is.

Perspectiefgerichtheid

Tom kijkt van nature graag vooruit, maar alleen als dat perspectief geloofwaardig is en past bij zijn waarden. Prestatie en status zorgen voor een innerlijke drang om maatschappelijk iets te bereiken, hij wil zichzelf als iemand kunnen zien die ‘er weer bovenop komt’. Zijn onafhankelijkheid maakt echter dat hij plannen afwijst die te afhankelijk maken van instanties of anderen. Perspectief voor Tom werkt als het gebaseerd is op autonomie, meetbare doelen en mogelijkheden om zijn unieke pad te volgen, zonder betutteling of rigide kaders.

Handelingsadviezen:

• Vertaal abstracte doelen naar concrete, meetbare stappen, bij voorkeur gekoppeld aan resultaten die maatschappelijk zichtbaar zijn.
• Koppel doelen aan persoonlijke groei én externe erkenning, bijvoorbeeld: “hoe zou jij jouw verhaal als voorbeeld kunnen inzetten voor anderen?”
• Gebruik succesverhalen van mensen zoals hij, maar zonder ze te idealiseren. Hij wil zich herkennen, niet vergelijken.
• Vraag naar zijn ‘beste scenario’ en werk terug in tijd: “Als je daar over een jaar wil staan, wat moet er dan nu gebeuren?”

Perspectiefgerichtheid

Mirna denkt toekomstgericht, maar alleen als ze zeker weet dat het ook anderen ten goede komt. Ze is idealistisch, maar niet naïef: plannen moeten haalbaar en mensgericht zijn. Zingeving is voor haar essentieel, werken aan iets dat ertoe doet. Ze groeit als ze perspectief mag bouwen op basis van haar waarden, en niet vanuit druk of prestatie-eisen.

Handelingsadviezen:

• Laat haar zelf betekenis geven aan haar doelen: “Wat zou jij willen verbeteren in jouw leven of omgeving?”
• Bouw plannen op in realistische stappen met meetbaar resultaat, maar benadruk vooral de impact op mensen of gemeenschap.
• Voorkom dat perspectief ‘moet’, creëer samen perspectief, waarbij ze emotioneel betrokken mag zijn.
• Geef ruimte voor haar idealen, maar help deze concreet te maken en in de tijd te zetten.

Verbindingsstijl

Tom’s score op drijfveren als verbondenheid en loyaliteit is laag, wat betekent dat zijn verbindingen met anderen vooral functioneel en tijdelijk zijn. Hij zoekt geen steun uit gewoonte of emotionele noodzaak. In begeleiding is het essentieel dat contact respectvol en gelijkwaardig is: hij wil serieus genomen worden in zijn ideeën en geen onderdeel zijn van ‘de doelgroep’. Relaties die gebouwd zijn op wederzijds vertrouwen, duidelijke kaders en ruimte voor autonomie werken het beste. Hij verbindt zich eerder aan doelen of projecten dan aan personen of groepen.

Handelingsadviezen:

• Behandel hem als expert van zijn eigen leven. Stel vragen als: “Wat werkt voor jou?”, “Hoe zou jij dit aanpakken als begeleider?”
• Beperk sociaal verplichtende momenten. Groepstrajecten, sociale steun en buddyprojecten kunnen averechts werken als het geforceerd voelt.
• Bouw relationeel vertrouwen via inhoud, niet via empathie alleen. Als hij merkt dat je zijn denkproces serieus neemt, ontstaat verbinding.
• Respecteer zijn behoefte aan afstand, maar wees betrouwbaar en voorspelbaar. Houd afspraken stipt en zonder ruis.

Verbindingsstijl

Mirna zoekt verbinding uit overtuiging. Ze is loyaal, betrokken en wil ergens bij horen. Relaties vormen haar vangnet; wantrouwen of afstand raken haar diep. In begeleiding zoekt ze warmte en betrouwbaarheid: iemand die blijft, luistert en naast haar staat. Ze hecht aan langdurige, stabiele relaties en past zich vaak aan om de harmonie te bewaren. Haar gevoeligheid voor groepsdynamiek maakt haar een verbinder, maar ook kwetsbaar voor overbelasting als ze te veel verantwoordelijkheid op zich neemt.

Handelingsadviezen:

• Werk relatiegericht, niet taakgericht. Bouw eerst vertrouwen, dan pas aan actie.
• Geef haar het gevoel dat ze erbij hoort en ertoe doet, ook als ze (even) niet presteert.
• Houd de balans tussen nabijheid en bescherming van haar energie: structureer sociale interacties en geef haar de ruimte om nee te zeggen.
• Wees alert op signalen van overbelasting en spreek deze liefdevol maar duidelijk uit.

Eigen regie

Tom wil alles het liefst zélf doen, zélf bepalen, zélf oplossen. Zijn drijfveren onafhankelijkheid, eigendom en originaliteit vormen een stevig fundament voor zelfregie. In trajecten werkt het alleen als hij écht eigenaar kan zijn van zijn keuzes en als die keuzes voldoende ruimte geven voor zijn persoonlijke stijl en tempo. Zijn voorkeur voor structuur ondersteunt dit: hij wil niet zweven, maar bouwen, wel op zijn voorwaarden. Begeleiding heeft pas impact als het hem helpt regie te versterken, niet om het proces voor hem over te nemen.

Handelingsadviezen:

• Laat Tom zelf zijn doelen formuleren, ook al zijn ze onorthodox. Help hem vervolgens ze concreet en uitvoerbaar te maken.
• Bied tools, geen oplossingen: checklists, formats, schema’s die hij zelf kan invullen of aanpassen.
• Zorg dat hij altijd iets ‘in handen’ heeft: een map, een app, een eigendom dat hem het gevoel geeft dat hij de koers bepaalt.
• Sta open voor zijn unieke aanpak, ook als die afwijkt van het systeem. Als hij de vrijheid krijgt om zijn eigen stijl te volgen, komt zijn motivatie los.

Eigen regie

Mirna neemt niet zomaar de leiding, maar voelt zich wél verantwoordelijk. Ze komt in beweging als ze voelt dat haar bijdrage verschil maakt, en dat ze erkend wordt in haar inzet. Structuur, bekwaamheid en zorgzaamheid geven haar richting: ze wil dingen goed doen, volgens afspraak en met aandacht voor de ander. Haar regie komt het best tot zijn recht in een context van samenwerking, waar ze zichzelf niet hoeft te overschreeuwen maar constructief kan bijdragen.

Handelingsadviezen:

• Laat haar zelf de rol kiezen die bij haar past in een traject of groep, in plaats van haar die toe te wijzen.
• Geef haar tools die passen bij haar behoefte aan structuur (bijv. stappenplannen of checklists), zodat ze grip ervaart.
• Ondersteun haar in het vinden van balans tussen meedenken en meedoen: regie hoeft geen actie te zijn, maar kan ook reflectie zijn.
• Toon erkenning voor haar denkkracht én haar gevoelsmatige afwegingen, beiden zijn essentieel voor haar zelfsturing.